عملکرد محور جنسی بدنبال پیوند مغز استخوان با رژیم آماده‌سازی بوسولفان- سیکلوفسفاماید با دوز پایین

زمینه: پیوند مغز استخوان بدلیل استفاده از داروهای شیمی درمانی و عوارض همراه آن بر عملکرد گنادها تأثیر می‎گذارد. این مطالعه تغییرات محور گناد بدنبال پیوند مغز استخوان با رژیم بوسولفان- سیکلوفسفاماید با دوز پایین (120 میلی‎گرم بر کیلوگرم) را بررسی کرده است. مواد و روش‌‎ها: در این مطالعه آینده نگر، تعداد 48 بیمار (25 مرد بالغ و 23 زن بالغ) از نظر کارکرد محور گناد بررسی شدند. اطلاعات از طریق پرسشنامه و معاینه فیزیکی، سنجش LH، FSH، استرادیول E2، پروژسترون، تستوسترون، پرولاکتین و آنالیز مایع منی در قبل، 6 و 12 ماه بعد از پیوند بدست آمد. یافته‎ها: از 25 مرد بالغ در محدوده سنی 45-12 سال (9±5/24)، 16 بیمار (64 درصد) دارای محور گناد طبیعی در قبل از پیوند بودند که در 6 بیمار (37 درصد آنان) تا پایان مطالعه طبیعی ماند. در 10 نفر باقیمانده (63 درصد) محور گناد در 6 ماه بعد از پیوند، مختل شد و تا انتهای مطالعه ادامه داشت. در 31 درصد اختلال اسپرماتوژنز، 25 درصد کاهش تستوسترون و در 5/12 درصد در هر دو قسمت، اختلال یافت شد. از 23 زن بالغ در محدوده سنّی 43-75/13 سال (10±28)، 20 نفر (87 درصد) دارای محور گناد طبیعی در قبل از پیوند بودند که در 2 نفر (10 درصد) تا پایان مطالعه طبیعی ماند ولی 18 نفر باقیمانده (90 درصد) تا 6 ماه بعد از پیوند، دچار هیپوگنادیسم اولیه شدند. نتیجه‎گیری: اختلال کارکرد گناد (به خصوص در جنس مؤنث) پس از پیوند مغز استخوان شایع می‎باشد؛ لذا توصیه می‌شود حداقل هر 6 ماه تا 2 سال اوّل بعد از پیوند و سپس سالی یکبار، محور گناد بررسی شود.